Wat is otoscopie?
Otoscopie is letterlijk “kijken in het oor met een otoscoop”. Dit is belangrijke controle, omdat oorproblemen bij huisdieren vaak pas worden opgemerkt als ze vergevorderd zijn. Dit komt doordat veel aandoeningen in een vroeg stadium geen duidelijke klachten of uiterlijke symptomen veroorzaken.
Het zal raar klinken, maar oorproblemen en oorziekten zijn in veel gevallen niet zichtbaar als een probleem voor jou als eigenaar. Vaak veroorzaken ze geen duidelijke klachten of symptomen bij jouw huisdier en zijn er ook geen duidelijke uitwendige letsels zichtbaar. Deze aandoeningen kunnen we in 2 belangrijke groepen onderverdelen:
- De eerste groep is een verzameling van aandoeningen waarbij jouw huisdier geen klachten vertoont maar ook geen uitwendige letsels heeft. Deze dieren hebben echter wel inwendige letsels, namelijk tussen het traject verticale gehoorgang en de keel. Deze patiënten worden dikwijls zeer laattijdig of in een eindstadium aangeboden, zeker als ze nooit preventief gecontroleerd werden.
- De tweede groep is een verzameling van aandoeningen waarbij jouw huisdier geen klachten vertoont maar wel zichtbare letsels heeft thv de oorflap en/of uitwendige gehoorgang met roodheid, zweren, bultjes, verdikkingen en pigmentveranderingen. Dit is ook een gevaarlijke groep omdat het dier ogenschijnlijk geen hinder vertoont en indien de eigenaar geen letsels opmerkt worden deze patiënten niet bij ons aangeboden. Deze dieren kunnen al dan niet afwijkingen hebben thv de dieper gelegen, niet zichtbare regio’s.
Het is belangrijk om deze aandoeningen zo vroeg mogelijk op te sporen, via preventieve controles, zodat er ook voeger een oorzakelijke behandeling kan worden opgestart. Op deze manier kunnen chronische aandoeningen en ernstige letsels in een later stadium vermeden worden.
Nog een belangrijke groep zijn de huisdieren die wel duidelijk zichtbare klachten vertonen, gaande van zeer discreet tot zeer uitgesproken, zoals krabben, kopschudden, schuren… Hierbij kunnen er al dan niet ook uitwendige letsels zichtbaar zijn. Ook bij deze patiënten is het cruciaal om naast een symptomatische behandeling op zoek te gaan naar de onderliggende oorzaak van het probleem.
Twee belangrijke peilers
- Wij pakken de oorzaak aan om te voorkomen dat de aandoening chronisch wordt
- Wij werken vooral preventief en gaan reeds bij vaststelling van minimale afwijkingen op zoek naar het waarom. Dit is vooral bij zeer jonge dieren en gedurende het eerste levensjaar extreem belangrijk.
-> Zo zorgen we ervoor dat we niet eindigen in eindeloze en nutteloze behandelingen die blijven aanslepen én zorgen we ervoor dat jouw huisdier een gezond leven kan leiden, samen met een gelukkig baasje!!
Om dit te begrijpen gaan we hieronder wat dieper in op de mogelijke oorzaken van oorproblemen. Deze zijn in te delen in 4 grote groepen:
De oorzaken: 4 grote groepen
- Predisponerende factoren = oorzaken die het dier gevoeliger maken
- Primaire factoren = oorzaken die de primair uitlokkende factor zijn
- Secundaire factoren = oorzaken die al eerder een gevolg zijn van de predisponerende en primaire factoren
- Combinaties
1. Predisponerende factoren
Geven aanleiding tot:
- Florastoornissen: in gezonde oren zijn er organismen zoals bacteriën en gisten aanwezig in bepaalde aantallen en verhoudingen (zoals bijvoorbeeld ook in de darm). Wanneer er echter een stoornis optreedt in de aantallen of verhoudingen van deze normale bewoners van het oor, kan dit het dier gevoeliger maken voor allerlei oorproblemen.
- Barrierestoornissen: de binnenkant van het oor is bedekt met huid en de bovenste laag van deze huid vormt een barrière tegen alle mogelijke invloeden van buitenaf. Wanneer deze barrière verstoord is, zal het dier ook gevoeliger zijn voor oorproblemen.
Conformatie:
- hangende oren, vb jachthonden zoals Spaniëls, Labradors
- nauwe gehoorgangen, vb bij Buldoggen, mopshonden, Sharpei
- overmaat haar in de oren, vb Newfoundlander, poedels
- overmaat klierweefsel in de oren, vb bij Cocker Spaniëls
Maceratie
Langdurige blootstelling aan vochtige omstandigheden
- té veel zwemmen en baden
- vochtige omgeving
Iatrogeen
Uitgelokt door bepaalde handelingen
- té veel oorreiniging
- irritatie oorstaafjes
Behandelfouten:
- óverbehandeling: te lang of te frequent
- onderbehandeling
- eigenaar wil niet
- eigenaar kan niet
- niet lang genoeg: vandaar het belang van controle
- onjuiste behandeling: foute medicatie: opnieuw het belang van controle
2. Primaire factoren
Parasitair: mijten en teken
Vreemde voorwerpen
- planten
- vuil
- kleine steentjes
- ingedroogd talg
- losse haren
- ingedroogde medicatie
Overgevoeligheden
- Atopie = omgevingsallergie
- oorproblemen zijn aanwezig bij 50-80% van de honden met atopie
- waarbij oorontsteking bij 3-5% van de honden met atopie het enige symptoom is
- meestal zijn beide oren aangetast bij honden met atopie
- Voedselallergie
- oorproblemen zijn aanwezig bij tot 80% van de honden met voedselallergie
- waarbij oorontsteking >20% van de honden met voedeselallergie het enige symptoom is
- Contactdermatitis (oorontsteking veroorzaakt door contact met bepaalde factoren)
- medicatie-oorproducten
- planten
Keratinisatiestoornissen
Dit zijn stoornissen in de talgproductie of afwijkende talgproductie.
- primaire seborrhea: overmaat aan talgproductie: vb bij Cockers
- faciale dermatosen ( = huidaandoening thv het aangezicht): vb bij Perzische katten
- sebumklieradenitis=immuungemedieerde ontsteking van de talgklieren:
- Poedel
- Akita
- Samoyeed
Hormonale stoornissen: hypothyroïdie
Verminderde werking van de schildklier
Immungemedieerde stoornissen
Stoornissen in het immuunsysteem: juveniele cellulitis (=een steriele ontsteking van de huid die vaak bij pups wordt gezien)
Poliepen bij de kat
Tumoren
3. Secundaire factoren
Dit zijn bestendigende factoren die ervoor zorgen dat het probleem zich in stand houdt.
Bacteriële infecties
Deze zijn oplosbaar indien de primaire factoren aangepakt worden (etterig oor)
Gistinfecties
Oplosbaar indien de primaire factoren aangepakt worden
Chronische pathologische veranderingen
Niet meer oplosbaar!!
- Chronische ontsteking leidt tot fibrose (= verbindweefseling of verharding van de gehoorgang) wat op zich leidt tot calcificatie en verbening
- Hierdoor wordt de volledige oorcyclus verstoord en belanden we in een vicieuze cirkel
- Op dit punt enkel te ondersteunen via chirurgie en/of medicamenteus
Otitis media
Ontsteking ter hoogte van het middenoor
-
- kan reeds optreden bij meer dan 2 maanden durende oorontsteking die niet behandeld werd!!!
- te behandelen mbv myringotomie (=insnijden trommelvlies) en spoelen middenoor mbv endoscoop onder algemene verdoving
- te behandelen indien ook de primaire factoren aangepakt worden
Terug naar de pijlers
De behandeling komt neer op de aanpak van de predisponerende, primaire en secundaire factoren. Hier kan endoscopie van de oren (otoscopie) een belangrijke rol in spelen (zie hieronder).
Maar nog belangrijker is de preventieve/proactieve aanpak met als belangrijke punten:
- aanpak van de algemene en lokale immuniteit van de darm
- aanpak van de darmbarriere en de huidbarriere
Er is namelijk een duidelijke link tussen tussen het spijsverteringsstelsel en de huid, waarbij de darmgezondheid ook de gezondheid van de huid kan beïnvloeden en omgekeerd. Deze link is gebaseerd op de darm-huid-as, een communicatienetwerk dat de darmflora koppelt aan de huid.
Deze preventieve/proactieve steunt op de volgende pijlers (in onze praktijk):
- fytotherapie
- tcvm=traditional chinese veterinary medicine
- orthomoleculaire therapie
En NIET alleen obv symptomatische behandeling!!!!
Rol van endoscopie van de oren
- Vaststellen van predisponerende, primaire en secundaire factoren onder sterke vergroting en verlichting
- Verwijderen van vreemd voorwerpen: planten, steentjes, vuil, talg, ingedroogd talg, losse haren, ingedroogde medicatie en tumoren dmv:
- spoelen na inbrengen van oplossende producten onder infuus waardoor we ook de gehoorgang uitzetten om alles beter te visualiseren maar ook om alles gemakkelijker benaderbaar te maken
- spoelen onder zachte druk en zuigen onder zachte druk met een daarvoor specifiek ontworpen toestel
- een curette en een grijptang om moeilijk te verwijderen materiaal uit de gehoorgang te krijgen
- Visualisatie van het trommelvlies
- Hierdoor kan het trommelvlies geëvalueerd worden op afwijkingen:
- ruptuur (= scheur)
- afwijkende kleur
- verdikking
- bulging (= uitpuiling)
- Op basis hiervan wordt er een inschatting gemaakt of er middenoorproblematiek aanwezig is
- Hierdoor kan het trommelvlies geëvalueerd worden op afwijkingen:
- Bij verdenking van een middenoorprobleem wordt er een opening gemaakt in het trommelvlies om:
- een staal te nemen ter bacteriologisch onderzoek
- eventueel afwijkende structuren vast te stellen
- het middenoor te spoelen
- een medicatie in het middenoor aan te brengen
- een inschatting te maken of er een CT-scan moet gebeuren om te kijken of chirurgie zin heeft. Maar in zeer veel gevallen zal het oorprobleem met otoscopie alleen kunnen aangepakt worden, tenminste als de onderliggende oorzaken ook aangepakt worden.
- Het trommelvlies groeit na enkele weken terug dicht zonder complicaties.
Samenvatting
Oorproblemen bij huisdieren zijn vaak onopgemerkt aanwezig en kunnen ernstige gevolgen hebben. Door preventieve controles en tijdige diagnostiek met otoscopie kunnen we chronische aandoeningen voorkomen en de levenskwaliteit van uw huisdier aanzienlijk verbeteren.
Met een combinatie van doelgerichte behandelingen en een proactieve, holistische aanpak zorgen we voor gezonde oren, een gelukkig huisdier en een tevreden baasje!
