Schudden met de kop – oorontsteking?
Schudden met de kop en klapperen met de oren wordt vaak gezien bij honden met oorontsteking.
We spreken van een oorontsteking of otitis externa wanneer er een ontsteking aanwezig is ter hoogte van de uitwendige gehoorgang.
Deze aandoening wordt heel vaak gezien bij honden en sommige rassen zoals de Cocker Spaniel zijn extra gevoelig voor het ontwikkelen van een oorontsteking.
Omdat een oorontsteking gepaard gaat met pijn en jeuk gaan de honden schudden met hun kop.
Andere symptomen
Andere symptomen naast schudden met de kop zijn krabben aan het oor en met de oren over het tapijt of tegen andere oppervlakken wrijven en stinkende, bruine uitvloei uit het oor.
Daarnaast kan er ook een bloedoor (of othematoom) aanwezig zijn, dit is een zwelling ter hoogte van de oorflap, die gevuld is met bloed. Deze zwelling ontstaat wanneer een bloedvat springt als gevolg van het vele schudden met de kop.
In heel ernstige en chronische gevallen kunnen de honden ook hun kop scheef houden. Ook is er vaak haarverlies en roodheid aanwezig ter hoogte van de oorschelp.
Oorzaken van oorontsteking
Er zijn heel veel verschillende oorzaken van oorontsteking. We maken hier een onderscheid tussen predisponerende factoren, primaire oorzaken en secundaire oorzaken.
Predisponerende factoren
Predisponerende factoren zijn factoren die ervoor zorgen dat een bepaalde hond of een bepaald oor kwetsbaarder of gevoeliger is voor het ontwikkelen van een ontsteking, maar op zichzelf geen oorontsteking veroorzaken.
Hieronder worden een aantal predisponerende factoren opgelijst:
- Confirmatie of bouw van de oren en het oorkanaal
- zware, hangende oren
- nauwe oorkanalen
- veel haar in de gehoorgang
- veel klierweefsel in de oren
Al deze factoren zijn aanwezig bij de Cocker Spaniel, vandaar dat dit ras zo gevoelig is aan het ontwikkelen van oorontstekingen. Maar ook andere rassen zoals de Shar Pei, Labrador, Engelse Bulldog en Poedel zijn omwille van één of meerdere van deze factoren gevoelig voor het ontwikkelen van een oorontsteking.
- Veel zwemmen of honden die vaak gewassen worden
- Irritatie als gevolg van overdreven reinigen van de oren of door het gebruik van katoenen staafjes die de gehoorgang beschadigen.
- Foutieve behandeling: bijvoorbeeld wanneer de verkeerde medicatie wordt gebruikt of wanneer de medicatie niet lang genoeg gegeven werd.
Primaire oorzaken
Primaire oorzaken zijn de factoren die effectief de ontsteking van het oorkanaal veroorzaken. Hieronder worden de belangrijkste primaire oorzaken opgelijst:
- Parasieten: de belangrijkste parasiet die een oorontsteking kan veroorzaken is oormijt (Otodectes cynotis). Oormijt is verantwoordelijk voor ongeveer 5 tot 10% van de oorontstekingen bij honden. De volwassen mijten leven in de gehoorgang van de hond en kunnen worden overgedragen naar andere honden bij direct contact. Gelukkig is deze mijt niet besmettelijk voor mensen. Deze mijt komt vooral voor bij jonge honden en veroorzaakt hevige jeuk aan het oor en vaak ook bruin, stinkend oorsmeer.
- Een vreemd voorwerp in het oor: bijvoorbeeld een grasaar of andere plantendelen, kleine steentjes of vuil. In dit geval gaat het meestal om een eenzijdige oorontsteking.
- Atopie of voedselallergie: in de meeste gevallen is een onderliggende allergie verantwoordelijk voor het ontstaan van de oorontsteking. Meer dan de helft van de honden met atopie of voedselallergie zal ook een oorontsteking ontwikkelen. Bij deze allergieën zijn meestal beide oren ontstoken. Bij 1 op 5 honden met voedselallergie is een oorontsteking zelfs het enige symptoom van de allergie.
- Seborrhea: bij deze aandoening produceert de huid te veel of te weinig talg en is er een stoornis in het evenwicht tussen het aanmaken en afsterven van huidcellen (keratinisatieproces). Dit resulteert in een schilferige huid en vette vacht. Ook het oorkanaal is afgelijnd door huidcellen, dus ook in het oor zal er een abnormale productie zijn van talg, waardoor honden met deze aandoening vaak oorontstekingen hebben. Meestal is de ontsteking dan aanwezig in beide oren en is er veel oorsmeer.
- Sebumklier Adenitis: dit is een immuungemedieerde ontsteking van de talgklieren (= sebumklieren). Dit betekent dat er een abnormale reactie is van het afweersysteem (immuunsysteem) op de eigen talgklieren. Ook in het oorkanaal en op de oorschelp bevinden zich heel wat talgklieren. Doordat de talgklieren ontstoken zijn, zal de talgproductie verminderen en kan er een oorontsteking ontstaan. De oren hebben een droog en schilferig uitzicht. Ook zijn er vaak veel schilfers aanwezig in de rest van de vacht, en kan er haarverlies zijn (kale plekken).
- Endocriene aandoeningen zoals hypothyroïdie: ook aandoeningen van het hormonaal stelsel (endocriene aandoeningen) kunnen gepaard gaan met oorontstekingen, dit zien we typisch bij een te traag werkende schildklier (hypothyroïdie). Vaak zijn er naast de oorontsteking ook andere huidklachten en algemene klachten aanwezig. Typische afwijkingen thv de huid bij hypothyreoïdie zijn een doffe en dunne vacht en symmetrische kaalheid ter hoogte van de flanken. Ook gewichtstoename en verminderde activiteit zijn veel voorkomende symptomen van deze ziekte.
- Tumoren of poliepen: deze zijn eerder zeldzaam als oorzaak van een oorontsteking bij de hond.
De hierboven beschreven primaire oorzaken veroorzaken een verandering in de omgeving van het oorkanaal, waardoor andere organismen beter kunnen groeien in het oor. Deze organismen veroorzaken dus op zichzelf, bij een gezonde hond met gezonde oren, geen oorontsteking, maar wanneer er reeds een ontsteking aanwezig is, kunnen ze deze wel gaan verergeren en de behandeling moeilijker maken. Dit noemen we de secundaire factoren.
Secundaire factoren
- Bacteriën: wanneer er een gunstige omgeving aanwezig is, kunnen bacteriën die normaal in het oor aanwezig zijn heel uitgesproken beginnen groeien en de oor ontsteking verergeren.
- Gisten: ook gisten kunnen onder normale omstandigheden in kleine aantallen voorkomen in het oor. Wanneer ze echter beginnen groeien, onder invloed van één van de hierboven beschreven primaire factoren, kunnen ze ook problemen veroorzaken.
Het is duidelijk dat er heel veel verschillende oorzaken zijn van een oorontsteking.
Een behandeling zal pas effectief zijn wanneer zowel de primaire als de secundaire oorzaken worden aangepakt (en eventueel de predisponerende factoren indien mogelijk).
Een uitgebreid onderzoek van het oor is noodzakelijk om al deze factoren in kaart te brengen, aangevuld met een grondig algemeen lichamelijk onderzoek. Met de otoscoop kunnen we de uitwendige gehoorgang inspecteren op zwelling, roodheid, oorsmeer…
Ook worden er steeds staaltjes genomen voor microscopisch onderzoek om mijten, bacteriën en gisten op te sporen.
Soms kan het aangewezen zijn om verder onderzoek te doen met behulp van video-otoscopie. Met deze techniek kunnen we de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies heel gedetailleerd in beeld brengen.
Daarnaast kunnen we bijvoorbeeld ook een vreemd voorwerp verwijderen met dit toestel of het oor uitgebreid spoelen en opgestapeld materiaal (plugs) verwijderen.
Op deze foto’s zien we heel veel opgestapeld materiaal in de gehoorgang, zichtbaar gemaakt met video-otoscopie. Op de rechtse foto zien we het oor nadat al het materiaal verwijderd werd.
Is het een oorontsteking, en zo ja wat is de oplossing?
Om dit te weten te komen vragen we jou met je hond of kat op consultatie. We nemen ruim de tijd om de échte oorzaak te achterhalen.
Maak online een afspraak, dan kan je zelf zien wat best voor jou uitkomt.
